
بکار گیری هوش مصنوعی در ترجمۀ خطوط میخی چند هزارساله
1402/02/24
کشف عطر متعلق به دو هزار سال پیش در یک کوزۀ خاکسپاری رومی
1402/03/10گئورگی کِسل، تاریخنگار در آکادمی علوم اتریش که پیشتر در مقالهای در ژورنال دانشگاهی مطالعات عصر جدید انتشارات دانشگاه کمبریج از این کشف خبر داده بود، از عکاسی فرابنفش برای دیدن متن زیر سه لایه از کلمات متاخرتر استفاده کرده است. این متن که بر روی یک پالیمپسست نوشته شده بعدها از روی آن پاک و با سه لایه متن جدید جایگزین شده است.در مطالعات متنی، طِرس یا پالیمپسست صفحهای از یک نسخه خطی، مانند طومار یا کتاب است، که متن روی آن خراشیده یا شسته شده و دوباره مورد استفاده قرار میگیرد. این پالیمپسستها معمولا از پوست بره، بز و یا گوساله تهیه میشدند و پوست مناسب برای نگارش در قدیم بسیار گران و کمیاب بود. به همین دلیل متنهایی که روی آنها نوشته میشد بارها خراشیده و یا شسته میشد تا آن پوست قابل استفاده برای نوشتن متنهایِ جدید باشد. بنابراین، اگرچه گاهی متن اولیه زیر خروارها کلمه مدفون میشد، ولی ردی از خود به جا میگذاشت. گئورگی کسل میگوید که این متن نسخهای دیده نشده از فصل ۱۲ انجیل متی است که دراصل بخشی از ترجمه سریانی باستانی انجیل و متعلق به حدود ۱۵۰۰ سال پیش است.
این اکتشاف برای محققان دروازهای منحصر به فرد به درک مراحل تکامل متنی انجیل گشوده و حاوی تفاوتهایی با ترجمههای جدیدتر انجیل است. برای مثال در نسخه یونانی آیه ۱ فصل ۱۲ انجیل متی آمده است: «در آن زمان عیسی در یک روز سَبَت از میان مزارع گندم می گذشت و چون شاگردانش گرسنه بودند شروع به چیدن خوشه های گندم و خوردن آن ها کردند». اما در این ترجمه سریانی، این متن کمی متفاوت است: «در آن زمان عیسی در یک روز سَبَت از میان مزارع گندم می گذشت و چون شاگردانش گرسنه بودند شروع به چیدن خوشه های گندم، مالیدن آنها در دستان خود و خوردن آن ها کردند».
برگرفته از سایت یورونیوز فارسی